मनोसामाजिक समस्या जसलाई पनि हुन सक्छ ।

जाजरकोट । जाजरकोटमा भुकम्प गएको १ महिना भइसकेको छ तर पनि मानिसहरुमा एक किसिमको डर अझै रहेको पाइन्छ । यसले गर्दा भोलिका दिनहरुमा हामिलाई मानसिक समस्या नहोला भन्न सकिन्न । यहि कुरालाई मध्येनजर गर्दै सि.एम.सि. नेपाल लगायत अन्य केही गैरसरकारी संस्थाहरुले आफ्नो ठाउँबाट बिभिन्न क्रियाकलाप हरु गर्दै आईरहेका छन । यसै बिच आज हामीले सि.एम.सि. नेपालकी मनोपरामर्सकर्ता जानकी शाही संग कुरा गरेका छौ ।
 

– हिजो आज के मा ब्यस्त हुनुहुन्छ ?
– म हिजो आज जिल्ला अस्पताल जाजरकोट  खलंगामा रहेको एकद्वार संकट व्यवस्थापन केन्द्र (OCMC) मा बसेर त्यहाँबाट दिइने सेवामा र समुदायमा गएर घरभेट गर्ने अनि व्याक्तिगत रुपमा परामर्श सेवा दिन पर्ने दिदीबहिनी र बुवा आमा लाई   परामर्श सेवा दिनमा मा व्यस्त छु । 

–  CMC NEPAL भन्ने कस्तो खालको संस्था हो ?
– मानसिक स्वास्थ्य तथा परामर्श केन्द्र (CMC NEPAL) भनेको मानसिक स्वास्थ्य को क्षेत्रमा र परामर्श सेवा मा काम गर्ने एउटा गैर सरकारी संस्था हो । यसको केन्द्रीय कार्यलय थापाथली काठमाडौं मा छ, यसले विशेष गरि मानसिक स्वास्थ्य र परामर्श सेवा सम्बन्धि जनचेतनामूलक कार्यक्रम ,तालिम र वकालत हरु गर्दै आइरहेको छ ।

–  तपाईं एउटा मनोपरामर्स कर्ता भएको नाताले जाजरकोटमा हाल सम्मा कति जनाले मनोसामाजिक परामर्स पाए ?
 अहिले सम्म जाजरकोट जिल्लाको विभिन्न पालिकाहरु जस्तैः भेरी नगरपालिका, बारेकोट गाउँ पालिका,नलगाड नगरपालिका, कुशे गाउँ पालिका र छेडागाड नगरपालिका मा सेवा दिई रहेका छौ । 
– सामुहिक रुपमा गरिएको प्राथमिक मनोबैज्ञानिक सहयोग ः
-    भेरी – १२००
-  नलगाड – ११००
-  बारेकोट – ५००
-    छेडागाड – १००
-   कुशे  –२८
जम्मा ः २९२८ जना 
    ब्याक्तिगत मनोसामाजिक परामर्श सेवा ः
-  भेरी – १५०
-    नलगाड– १००
-   बारेकोट– २० 
-     कुशे – ९
जम्मा ः ३२४ जना 

– मनोसामाजिक समस्या भनेको के हो रु यो कस्तो खालको समस्या हो ?
– मन र समाज बिचको सम्बन्ध मनोसामाजिक हो । आफ्नो मन र समाजमा भए गरेका क्रियाकलाप बिच तालमेल नमिलेमा जस्तैः निन्द्रा नलाग्ने , खान मन नलाग्ने , एक्लै बस्न मन लाग्ने ,झर्को लाग्ने ,टाउको दुख्ने, पेट दुख्ने, छिटो रिस उठ्ने ,बोल्न मन नलाग्ने यस्ता खालका लक्षण हरु लगातार दैनिक क्रियाकलापमा बाधा रहिरहेमा त्यस ब्याक्ती लाई मनोसामाजिक समस्या हुन सक्दछ । र मनोसामाजिक समस्या जो कोहिलाई पनि हुन सक्दछ ।  यो समस्या कुनै बिपत्ति वा घटना घट्दा मनमा गहिरो चोट पुग्दा वा कसैले डर देखाउदा धम्की दिदा उत्पन्न हुने समस्या हो । यो समस्या केही दिन सम्म रहे पनि सधैंभरि रहिरहदैन । 

– मनोसामाजिक समस्या कुन उम्मेर समुहका ब्यक्ती लाई हुने गर्छ ?
– मनोसामाजिक समस्या हुन लाई कुनै पनि उमेर समूह भन्ने हुदैन र छैन पनि यो समस्या जुनसुकै उमेर समुह का मान्छेलाई देखिन सक्छ ।

– OCMC भनेको के हो रु यो जाजरकोटमा कहाँ सन्चालन भैरहेको छ ?
– OCMC (एकद्वार संकट ब्यबस्थापन केन्द्र ) भनिन्छ जसमा सबै खाले सेवाहरु एकैसाथ प्रदान गरिन्छ  जस्तैः कोहि महिला दिदीबहिनीहरु घरेलु हिंसा,शारीरिक हिंसा,यौनजन्य दुर्व्यवहार,स्रोत साधन बाट बन्चित , मानसिक दुर्व्यवहार र करणी यी सबै खालका हिंसा मा परेका दिदीबहिनिहरुलाई एकै ठाउँबाट सबै सेवाहरु जस्तो उपचार सेवा,मनोसामाजिक परामर्श सेवा,कानुनी परामर्श  सेवा,यातायात खर्चको व्यवस्थापन लगायत  र थप उपचारको लागि बाहिर जान परेमा उहाँ हरुलाई प्रदेश अस्पताल सम्म पुर्याउने काम यहाँ बाट भईरहेको छ ।
यो जाजरकोट जिल्ला अस्पताल खलंगामा बिगत केही बर्ष यता संचालनमा  रहेको छ ।
 

– OCMC ले दिने सेवा के के हुन ?
– OCMC ले दिने सेवा जस्तैः उपचार सेवा, मनोसामाजिक परामर्श सेवा, कानुनि परामर्श सेवा, सुरक्षीत आवास को सेवा र यातायात खर्चको व्यवस्थापन लगायत विभिन्न सेवा प्रदायक संस्था हरु संग सेवाग्राहीलाई समन्वयात्मक भुमिका निर्वाह गर्दै आइ रहेको छ ।
 

–  हाल सम्मा यो सेवा लिन कुन समुदायका मान्छे बढी सेवा लिन आए ?
–  अहिले सम्मको तथ्यांक हेर्दा सबै समुदायको मान्छेहरू आउनु भएको छ । यसमा अलि बढी सेवा लिन आउने भनेको दलित समुदाय भित्र को रहेको पाइएको छ ।

समय दिनु भएकोमा यहाँलाई हार्दिक धन्यबाद ।